Individuen kennen verschillende betekenissen toe aan seksualiteit die kunnen veranderen in functie van leeftijd, levensfase, persoonlijkheid, opvoeding, en cultuur. Bij kanker zijn er, ten gevolge van het ziekteproces, verschuivingen in de betekenis van seksualiteit ten gevolge van het ziekteproces. Wat er precies verandert, is niet eenduidig. Voor de ene persoon zijn de gevolgen van kanker ingrijpender dan voor de andere. Elke vrouw reageert anders op de diagnose en behandeling van borstkanker. In wat volgt worden in grote lijnen enkele veranderingen geschetst die na kankerdiagnose en -behandeling kunnen plaatsvinden.

Door chemotherapie treedt vermoeidheid en misselijkheid op, hetgeen een negatieve invloed kan hebben op de zin in vrijen. Vrouwen voelen zich vaak ook seksueel minder aantrekkelijk door gewichtstoename en haaruitval. Chemotherapie kan tevens een vervroegde menopauze veroorzaken doordat de hormoonproductie in de eierstokken wegvalt. Dit vertaalt zich in de klassieke menopauzale klachten zoals warmteopwellingen, vaginale droogte, verminderd libido etc. Deze kunnen een negatieve invloed uitoefenen op het seksueel functioneren van de vrouw.

Stemmingsstoornissen van de vrouw kunnen de zin in vrijen negatief beïnvloeden. Het strelen van de overgebleven borst kan vaak eerder pijn en verdriet oproepen dan plezier.

Na kankerdiagnose wordt vaak een verschuiving in behoeftepatroon geobserveerd, waarbij seksuele situaties eerst en vooral als sociale situaties worden ervaren. Dit betekent dat nabijheid en intimiteit met de partner belangrijker zijn dan gevoelens van seksuele opwinding of genitale seks. In het herstel van het seksueel functioneren van premenopauzale vrouwen met borstkanker blijkt intimiteit in de partnerrelatie de belangrijkste factor. 

De partner maakt zich in eerste instantie vaak zorgen over de overleving van de partner in kwestie. De angst hun partner te verliezen kan zo ondraaglijk zijn, dat ze zich als vorm van zelfbescherming terugtrekken uit de emotionele en seksuele relatie. Mannen ervaren tevens dat de kankerbehandeling de kwaliteit van de seksuele relatie negatief beïnvloedt. Het is zo dat het seksueel omgangspatroon kan veranderen, waarbij de man soms geen toenadering meer durft te zoeken uit angst dat dit zou worden beschouwd als een ontkenning van de ernst van de ziekte.

Een stabiele relatie blijkt een positieve invloed te hebben op de lichamelijke conditie, therapietrouw, overlevingskansen, tevredenheid en levenskwaliteit van de patiënt. Dit geldt evenzeer voor de psychologische toestand, alsook voor de sociale situatie van de borstkankerpatiënt. 

Hoewel seksualiteit steeds meer bespreekbaar wordt (bv. in de media), wordt daarentegen veel minder over seksuele problemen gesproken en al zeker niet in hulpverleningscontext. Seksualiteit blijft natuurlijk een heel persoonlijk onderwerp. Voor de meeste mensen is het dan ook niet makkelijk om over hun seksleven te praten, zelfs niet met de partner. Het kan helpen om elkaar te vertellen wat uw behoeften en/of onzekerheden zijn, wat prettig aanvoelt etc. Als u deze onderwerpen met elkaar bespreekt, kan er een sfeer van vertrouwen ontstaan. Openheid en vertrouwen helpen om samen op zoek te gaan naar nieuwe mogelijkheden om de seksuele relatie weer vorm te geven.  Misschien is praten over seksualiteit ook een moeilijkheid bij u of uw partner. Hopelijk biedt dit artikel een steuntje in de rug om, indien je dit wenst, te praten over seksualiteit met je partner, arts of iemand anders waarin je vertrouwen hebt. U kunt zich ook wenden naar een seksuoloog voor professionele ondersteuning.